'नेपाली खेलकुद' र 'माइकल फेल्प्स'

सानैदेखि अन्य विधामा भन्दा खेलकुदमा बढी रूचि राख्थेँ ।
बुवा-हजुरबुवा रेडीयोमा समाचार घन्कँदा कान थापेर
सुन्नुहुन्थ्यो तर म समाचारको अन्त्यमा आउने खेल समाचार मात्र
सुन्थेँ - मरिहत्ते गरेर । भनौँ न खेल भनिसक्दा चाहे त्यो फुटबल
होस्, क्रिकेट वा अरू कुनै खेल ~ एक किसिमको craze थियो म मा ।
तर पनि खेललाई कहिल्यै पहिलो प्राथमिकतामा राख्न सकिन... कारण
थियो परिवार र समाज । हुन पनि हो, अशिक्षा अन्धकारमय समाजको
जड हो र त्यो अन्धकारमा दीप बाल्ने काम शिक्षाले नै
गर्छ । तर यसको अर्थ यो होइन कि सबैले धुरन्धर पढ्नुपर्छ अनि
जबरजस्त तरिकाले विद्यावारिधी गर्नैपर्छ । अनि यसको अर्थ यो पनि होइन कि सबैले काम छोडेर भकुण्डो लडाउँदै हिँड्नुपर्छ वा चिर्पट चिर्न छोडेर मुङ्ग्रो लिएर क्रिकेट खेल्न जानुपर्छ । केहि त्यस्ता
प्रतिभाहरू पनि त समाजमा हुन्छन् जो पढाईमा औसत वा लद्दु नै
भएपनि अन्य कुनै क्षेत्रमा धुम् मच्चाउने ल्याकत राख्छन् । तर
हाम्रो जडसुत्रवादी समाज पढाई बाहेक अन्य कुनै पनि
क्षेत्रले कुनै अवसर ( अङ्ग्रेजीमा scope) दिँदैन भनेर
जगजाहेरी गर्दछ जसका कारण कैयौँ ओलम्पिक
मेडलहरूको भ्रुणहत्या हुने गर्छ ।
त्यसैले त अन्य राष्ट्रहरू खेल क्षेत्रमा गौरवशाली
इतिहाँस कोर्न ओलम्पिक, एशियाड लगायतका खेलका महाकुम्भमा
सहभागिता जनाउँदै गर्दा नेपालीहरू राष्ट्रिय किर्तिमान
तोड्नेजस्ता मिनि सफलताको लक्ष्य राखेर त्यो रणभुमिमा पदार्पण
गर्दछन् । म एउटा न्युन प्राणीले कराएर वा चिच्याएर त
केहि हुनेवाला छैन तर पनि भविष्यमा नेपालले खेलकुदलाई पनि
प्राथमिकतामा राखोस्, ओलम्पिकमा धेरै पदक जितोस् भनेर wish त
पक्कै पनि गर्न सक्छु । केहि बर्षयता नेपाल राष्ट्रिय क्रिकेट टिमले
आफू माथी आइपर्ने विभिन्न बाधा अड्चनहरूलाई
कसी लगाएर विपक्षी (opponent) लाई
निस्तेज पारेर अघि बढ्दै अन्तर्राष्ट्रिय उपलब्धिहरूको धरातलमा
टेक्न धेरै हदसम्म सफल भएको देखिन्छ । क्रिकेटका अलावा एकाध
खेल/खेलाडी बाहेक नेपालको खेल क्षेत्रको उपलब्धि
शुन्य प्राय छ । वास्तवमा आज मलाई खेल आकाशमा चम्किएका
athlete हरूबारे चर्चा गर्न मन थियो तर अफसोच् - कुनै त्यस्ता
नेपाली दिग्गज खेलाडी भेटिन जसले खेल
आकाशमा असामान्य (peculiar) तरिकाले दौड लगाएर नयाँ नयाँ तरङ्ग
पैदा गरे ।
त्यसैले विदेशी खेलाडीको बारेमा नै भएपनि चर्चा
गर्न मन लाग्यो र मेरो रोजाइमा परे अमेरिकी
पौडीवाज 'माइकल फेल्प्स' । म आशावादी छु कि
कुनै दिन मैले मेरै देशका खेलाडीहरूको
सनसनीपुर्ण उपलब्धीको बारेमा आफ्नै ब्लगमा
लेख्न पाउनेछु ।


    आफ्नै कुशलताका कारण आफू र आफ्नो राष्ट्रलाई सफलताको शिखरमा पुर्याउन सफल वजनदार पौडी खेलाडीको नाम हो 'माइकल फ्रेड फेल्प्स' ।
बाल्टीमोर मा जन्मिएका फेल्प्सको उमेर ९ बर्ष मात्र थियो जब उनका अभिभावकहरूको Divorce भयो । फेल्प्सले Towson High School बाट graduation गरे ।
दिदीहरूको प्रभावले गर्दा ७ बर्षको उमेरदेखि नै पौडी खेल्न सुरू गरे । उनको मेहेनतले २००० गृष्मकालिन ओलम्पिकमा सहभागिता जनाउने ढोका खोल्यो ।
तर उनले कुनै पदक ल्याएनन् ।
ओलम्पिकको मेडल-मेसिन को छवी बनाएका फेल्प्सले सन् २००४ को ओलम्पिकमा ६ स्वर्ण र २ काँश्य पदक जितेका थिए । त्यसपछि उनले पछाडी फर्केर कहिल्यै हेर्नुपरेन । सन् २००८ बेइजिङ ओलम्पिकमा ८ स्वर्ण जितेका उनले २०१२ ओलम्पिकमा ४ स्वर्ण र २ रजत पदक जिते । २०१६ रियो ओलम्पिकमा पनि उनले ४ स्वर्ण पदकमा लालमोहर लगाएका छन् ।
Beijing ओलम्पिकका दौरान एउटै ओलम्पिकमा 'मार्क स्पिट्च'को ७ स्वर्णको किर्तिमानी भंग गर्दै फेल्प्सले एउटा गौरवशाली इतिहास कोरेका हुन् । उनका यस्तै चमत्कारी रेकर्डका कारण उनले "The Baltimore Bullet", "Flying Fish" जस्ता उपनाम पाएका छन् । माइकल फेल्प्स'ले ओलम्पिकका पाँच संस्करणमा सहभागिता जनाइ सकेका छन् । यसरी उनले पौडीको दुनियामा कहिल्यै नमेटिने अमिट छाप छोडेका छन् । अन्य खेलाडी भन्दा भिन्न शारीरिक संरचना भएकाले उनलाई पौडन थप सजिलो बनायो । उनको दायाँ र बायाँ हात बिचको दुरी ६ फिट ७ इन्च छ, जुन उनको उचाइ ६ फिट ४ इन्च भन्दा निकै धेरै हो र यहि लामो हातले पानीलाई पछाडी ठेलेर अगाडी बढ्न मद्दत गर्छ । त्यस्तै तुलनात्मक रूपमा छोटा गोडा भएकाले पानीले आफूलाई पार्ने असहजता कम गर्छ । उनका बडेमान'का पैतलाले पौडँदा फ्लिपरको काम गर्छन् । पानीभित्र श्वासप्रस्वास गर्न धेरैलाई अफ्ठ्यारो हुन्छ तर फेल्प्सको फोक्सो औसत मानिसको फोक्सो भन्दा दुइ गुणा ठूलो छ । जसले गर्दा उनी पानीबाट निस्कँदा अरूभन्दा कम स्याँ-स्याँ गर्छन् ।
(नोट : ओलम्पिक खेलमा नेपालले अहिलेसम्म एउटा काँश्य त के हाँस्य पदक पनि जित्न सकेको छैन । अमेरिकाका यी खेलाडी एक्लैले ४ ओलम्पिकमा २६ पदक जिते । उनको सम्मानमा यसो एक हरफ टुच्च तो बनता है ना boss ! )

मेची क्याम्पसमा वेलकम र फेयरवेल कार्यक्रम २०७२

रातको एघार बजेसम्म घरी मोबाइल अनि घरी

किताब पढेर बिहान उठ्ने बाचासहित तीन

महिनादेखि नधोएको ध्वाँसे सुपानेट झुल टाँगेर

उत्तानो परियो । निद्राले झप्झपी बनाएकाले अनेक

थरी कुराहरू तछाड-मछाड गर्दै लर्के ताँत लाग्दै आउने

अवस्था थिएन, त्यसैले होला चाँडै निदाएँछु । भन्दा

लाज लाग्छ अनि फेरि 'अलि बढी नै स्वाङ पारिस्'

भन्नुहोला तर 6:00 बजेको अलार्म लगाएको थिए ।

"वेक अप, वेक अप, इट्स अ ब्रान्ड न्यु डे"

~~मोबाइलको त्यो आवाजलाई घँसेटी लगाएर

कँचेराले पुरिएका आँखा खोल्ने प्रयास गरेँ । लगभग एक

चौथाई निद्रालाई बालै नदिई पैताला भुईँमा

टेकाएर बाथरूम गएँ । चनाको गेडा जति 'पेप्सोडेन्ट'

ब्रसमा दलेर दाँत टल्काउने काम गरेँ, मुख धोएँ, नित्य

कर्म पुरा गरेँ । फ्रेस भएर आएँ अनि खाटको एक छेउमा

बसेँ । दाजु पढ्दै थियो... मैले पनि पढ्नका लागि

किताब तानेँ । खाना बनाउने पालो दाजुको

थियो, उसले पकायो, खाइयो । अब धेरै लम्बेतान कुरा

नलेखुम् होला । पोइन्टमा प्रवेश गरौँ ।

मेची बहुमुखी क्याम्पसमा बिएस्सी प्रथम बर्षमा पढ्ने

विद्यार्थीका लागि स्वागत कार्यक्रम र विएस्सी

चौथो बर्षमा अध्ययन गर्ने दाजु-दिदीको विदाई

कार्यक्रमा राखिएको त्यो दिन म, युवराज, अरूण

दाई र बाजिगर उर्फ विनोद साढे दश बजेतिर

क्याम्पस लाग्यौँ । दाई (विष्णु) भने एकछिनपछि

सोल्टी (निरज) दाईसँगै क्याम्पस पुग्यो । कलेज

पुग्नासाथ सानो चटक देखियो । साइन्स ब्लकको

एउटा कोठामा केही दिदी र दाईहरू आफ्नो

पहिरनको ढाडपट्टी GUU GANG लेख्न लेखाउन व्यस्त

रहेछन् । हामी पनि एकतमासले उनीहरूको चटक हेर्दै

थियौँ ।केहि समयपछी अर्जुन दाई, प्रकाश दाई

लगायत अन्य सँग हात मिलाईयो । अञ्जल दाई र

पारस दाई पनि त्यहि आईपुगे । कोही कलेज

युनिफर्ममा थिए भने केहि आउट ड्रेसमा । आज GUU

GANG उत्पत्तीको रहस्योद्घाटन हुनुपर्छ भन्दै थिए ।

मैले "GUU GANG" को ओरिजिन यसरी भएको होला

भनेर एउटा तर्क दिएँ तर कसैले सुनेन जसकारण मेरा

अमुल्य विचारले वीरगती प्राप्त गरे ।

म्यानेजमेन्ट हलमा हुन लागेको उक्त कार्यक्रममा

लगभग साढे एघार बजेतिर लोसे पारामा कार्यक्रम

सुरू हुन लाग्दै थियो । कार्यक्रम आयोजना गर्ने

दोस्रो र तेस्रो बर्षका विद्यार्थी थिए । आफु तेस्रो

बर्षमा पढ्ने भएता पनि कार्यक्रम आयोजनाको

लागि सक्रिय रूपमा लागेको थिइन । त्यत्तिकैमा हल

भित्र पसियो, ओपचारिक कार्यक्रम सुरू भयो ।

उद्घोषक झुमा बहिनी थिइन । सभापति, प्रमुख

अतिथी, विशेष अतिथी लगायत सबैलाई आसन ग्रहण

गराइयो । त्यो दिन 'सुखानी शहिद दिवश' पनि

रहेछ... शहिदको सम्झनामा एक मिनेट मौनधारण

गरियो । मौनधारणका बिचैमा कसैले बिरालो

कराएको आवाज निकाले, कसैले कुकुर भुकेको । मनमा

नरमाइलो भयो । त्यसपछी राष्ट्रगानको कार्यक्रम

भने शालिन रूपमा समाप्त भयो । लगत्तै पहिलो

बर्षका भाइबहिनीहरूलाई फूल र अविरले स्वागत

गरियो । दोस्रो बर्षमा पढ्ने एक बहिनीले स्वागत

मन्तव्य प्रस्तुत गरिन् । चौथो बर्षका केपी दाईले

आफ्ना चार बर्षदेखिका मनका कुण्ठा छताछुल्ल पारे

।

अब अनौपचारिक कार्यक्रम सुरू भयो । भाई पेमा

तामाङ आफ्नो समकक्षी झुमासँगै उद्घोषण गर्न आए र

एउटा दमदार गजलले सबैको ध्यान खिचे, दर्शकले

उनको फोटो खिचे । उनले यति धेरै ध्यान खिचेछन्

कि पछाडीबाट तालीको पर्रा भन्दा साइ-साइ र

सुइ-सुइको ढर्रा बढी आयो । त्यसपछीको नाचगान र

गायनमा प्रतियोगिहरूले दरिलो प्रदर्शन गरेर वाह-

वाही बटुले । पछाडी बस्ने केही हुलले भने कार्यक्रममा

केही खलबली ल्यायो । आयोजक तब राम्रो

कार्यक्रम गर्न चुक्यो । सो समयमा पछाडी बस्ने

केही विद्यार्थी साथीहरूबाट बेन्च भाँच्ने काम हुनु

कलेजप्रतिको आफ्नो गैरजिम्मेवारीपनको

पराकाष्टा थियो । मान्छे भएर सुँगुरको रवैया

अपनाउनु भनेको सम्पुर्ण मानव जातीको बेइज्जती

हो । एङ्करले माइकमा बोल्दाभन्दा ठूलो आवाज

निकालेर अरूको आवाज दबाउने कोशीश पनि

कार्यक्रमका दौरान धेरै भए ।त्यही खिच्चा

प्रवृत्तिले गर्दा पनि कार्यक्रम झन्नै बिर्सनयोग्य

बन्यो । वास्तवमा वेलकम फेयरवेल जस्ता कार्यक्रम

सबै साथीहरूबिच सन्तुलन र समदुरीको सम्बन्ध

स्थापना गर्न गरिन्छ, नाकी मोजमस्ती र हो हल्ला

गर्न ।

अघिल्ला बर्षहरूमा जुन किसिमले यस्ता कार्यक्रमा

मेची क्याम्पसमा आयोजना हुन्थे, त्यसमा यति धेरै

अमिलो हुने गरी कार्यक्रम हुँदैनथ्यो । फेरि पनि

अन्त्यमा हामीले हाम्रा अग्रज दाजुदिदीबाटै केहि

सिक्नु जरूरी छ ।

दाजुदिदी हरूलाई विदाई गर्दाको क्षण भने

अविस्मरणीय रह्यो । युनिफर्ममा आएका अधिकांस

दाजुदिदीको पहिरनमा हामीले पनि केही न केही

शुभकामना छोड्यौँ । सबै जना भावुक हुनुहुन्थ्यो त्यो

मुटु चिरिएको क्षणमा । मेरो मन पनि त्यतिबेला

भक्कानिएको थियो । चार बर्षदेखि एकोहोरो

पढाईको तनाव खेपेर शरीर फतक्कै गलेका

दाजुदिदीलाई अँगालोमा लिएर सेल्फीको मलहम

लगाइयो ।

कार्यक्रमा राम्ररी सम्पन्न भयो तर कार्यक्रमका

दौरान भएका केही कमजोरीहरू हाम्रा गल्ती हुन् ।

गल्ती गर्नु अपराध होईन तर गल्तीबाट नसिक्नु

अपराध हो । त्यसैले आगामी दिनमा यस्ता गल्ती

नदोहोर्याउने प्रतिबद्धता गरौँ । :-)